Fundusze inwestycyjne

fundusze inwestycyjne

Ważną kategorią instrumentów finansowych wykorzystywanych w celach inwestycyjnych są jednostki uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym oraz certyfikaty inwestycyjne.

Jednostki uczestnictwa i certyfikaty inwestycyjne związane są z działalnością funduszy inwestycyjnych. Fundusz inwestycyjny to w pewnym sensie podmiot zbiorowego inwestowania. Każdy inwestor może zdecydować się na uczestnictwo w funduszu inwestycyjnym. Dokonuje tego poprzez zakup jednostki uczestnictwa – w przypadku otwartego funduszu inwestycyjnego lub zakup certyfikatu inwestycyjnego – w przypadku zamkniętego funduszu inwestycyjnego.


Zadaniem funduszu inwestycyjnego jest inwestowanie powierzonych środków. Zaletami funduszu  inwestycyjnego, które nie występują w przypadku indywidualnego inwestowania są efekt skali i efekt profesjonalizmu.

Efekt skali oznacza, że poprzez zgromadzenie środków wielu inwestorów w jednym funduszu pojawia się możliwość inwestowania w instrumenty finansowe o dużej wartości. Na zainwestowanie dużych sum z reguły nie stać drobnych inwestorów. Poprzez uczestnictwo w funduszu inwestycyjnym, który to fundusz inwestuje w takie instrumenty, drobny inwestor może stać się posiadaczem „części” tego instrumentu.

Efekt profesjonalizmu wynika z faktu, że zarządzający funduszami inwestycyjnymi to osoby zajmujące się zawodowo tą działalnością, posiadające w tej dziedzinie wiedzę, dostęp do specjalistycznych informacji oraz możliwość poświęcenia na tę działalność odpowiednio długiego czasu. Oznacza to, że potencjalnie mogą oni osiągnąć lepsze wyniki w inwestowaniu w porównaniu z inwestorami indywidualnymi.

W myśl obowiązujących w Polsce przepisów prawa zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi zajmują się towarzystwa funduszy inwestycyjnych, których działalność nadzoruje Komisja Nadzoru Finansowego.


Uczestnikami otwartego funduszu inwestycyjnego są wszyscy, którzy nabyli jednostki uczestnictwa. Jednostki te są w dowolnym momencie sprzedawane przez fundusz. W dowolnym momencie można także zażądać odkupienia ich przez fundusz (są następnie umarzane) – w ten sposób przestaje się być uczestnikiem funduszu.

Uczestnikami zamkniętego funduszu inwestycyjnego są wszyscy, którzy nabyli certyfikaty inwestycyjne emitowane przez fundusz. Ich liczba jest w danym momencie stała. Może zostać zwiększona dopiero wtedy, gdy fundusz wyemituje nowe certyfikaty. Oznacza to, że liczba uczestników zamkniętego funduszu inwestycyjnego nie zmienia się w dowolny sposób. Uczestnikiem zamkniętego funduszu inwestycyjnego można stać się wtedy, gdy zakupi się certyfikat inwestycyjny od innego uczestnika lub wtedy, gdy nabędzie się nowe certyfikaty inwestycyjne wyemitowane przez fundusz.

Fundusze inwestycyjne lokują powierzone środki w różnorodne instrumenty finansowe – również takie, które nie są dostępne drobnym inwestorom. Dla inwestora istotne jest określenie, czy inwestycje te są efektywne. W przeciwnym razie może on zrezygnować z uczestnictwa w funduszu, sprzedając certyfikat inwestycyjny (fundusz zamknięty) bądź doprowadzając do odkupienia (i umorzenia) jednostki uczestnictwa (fundusz otwarty).

W przypadku otwartego funduszu inwestycyjnego o efektywności inwestycji świadczy wartość jednostki uczestnictwa.

W każdym dniu otwarty fundusz inwestycyjny dokonuje wyceny (określenia wartości) jednostki uczestnictwa, dzieląc wartość portfela funduszu przez liczbę jednostek uczestnictwa. Jeśli ceny instrumentów finansowych, w które zainwestował fundusz rosną, wówczas rośnie wartość jednostki uczestnictwa.

W przypadku zamkniętego funduszu inwestycyjnego o efektywności inwestycji świadczy wartość certyfikatu inwestycyjnego, którym obraca się na rynku, na przykład na giełdzie.